nie ma dymu bez ognia

* * *

* * *

bz- bot. lilac ( Syringa vulgaris); czarny bez bot. elder ( Sambucus nigra); gałązka bzu lilac twig.

+ Gen. without; bez narażania się na niebezpieczeństwo without risk; i bez tego trwonisz dosyć pieniędzy you're wasting lots of money anyway; niebo bez chmur cloudless sky; bez bajerów ( o sprzęcie) no-frills; bez ceregieli (walczyć, dyskutować) with the gloves off; być bez grosza be broke, be penniless; bez końca endlessly; bez mała almost, (very) nearly; bez cienia wątpliwości without a shadow of a doubt; pozostawać bez echa meet no response; robić coś bez głowy do sth thoughtlessly; bez przyszłości with no future; finished; bez ładu i składu without rhyme or reason; bez miary, bez granic without restraint, knowing no limits; mówić bez ogródek be explicit ( o czymś about sth); mówiąc bez ogródek to put it bluntly; być bez pamięci zakochanym be head over heels in love; bez perspektyw dead-end; bez płaczu without tears; bez porównania lepszy certainly better; bez precedensu without precedent; bez przerwy continuously, without a break; bez reszty utterly; hook, line and sinker; bez różnicy no difference; bez słowa without a word; bez śladu without a trace; tylko bez świntuszenia keep it clean; bez tchu breathless; bez urazy no hard feelings; bez ustanku without cease, ceaselessly; bez wyjątku bar none, without exception; bez wyjścia ( o sytuacji) inextricable; bez wysiłku effortlessly; bez wytchnienia without a pause; bez zająknienia glibly; bez zarzutu irreproachable, flawless; bez znaczenia of no/little account; bez zwłoki promptly; bez żadnych ale no buts; ujść bez kary get away; nie ma dymu bez ognia there's no smoke without fire; bez pracy nie ma kołaczy no pain, no gain; nie ma róży bez kolców there's no rose without a thorn; wejść bez pukania enter without knocking; bez pożegnania without saying goodbye; zrobić/wziąć coś bez pytania do/take sth without asking; bez wątpienia undoubtedly, doubtless, no doubt; nie bez kozery not without a reason, with a good reason; bez paniki don't panic; take it easy; tylko bez kawałów, głupich niespodzianek no tricks, don't try anything funny; herbata, kawa bez cukru tea, coffee without sugar.

* * *

ogni- Gen. -a

1. (= palenie się) fire; dolać oliwy do ognia add fuel to the flames; języki ognia tongues of fire; na wolnym ogniu kulin. on a low heat; nie igraj z ogniem! don't play with fire!; nie ma dymu bez ognia przen. there's no smoke without fire; ogień i woda przen. fire and water; słomiany ogień l. zapał short-lived enthusiasm; ściana ognia wall of fire; upiec dwie pieczenie na jednym ogniu przen. kill two birds with one stone; wpaść jak po ogień make a whirlwind visit.

2. (= pożar) fire; coś stoi w ogniu sth is in flames; łuna ognia glow; skoczyć dla kogoś w ogień go through fire and water for sb; ugasić ogień put out a fire; zaprószyć gdzieś ogień set sth on fire.

3. (= ognisko, stos) fire; ( ofiarny) pyre.

4. (= płomień) fire, flame; (zapalniczki, zapałki) light; masz ogień? pot. do you have a light?, got a light?; sztuczne ognie fireworks; zimne ognie sparklers.

5. (= strzały z broni) fire; być na linii ognia be in the line of fire; krzyżowy ogień pytań przen. cross-examination; ognia! wojsk. fire!; ogień artyleryjski shellfire; ogień armatni gunfire; ogień krzyżowy wojsk. crossfire; otworzyć ogień wojsk. open fire; przerwać ogień! wojsk. cease fire!

6. przen. (= namiętność, pasja) (gniewu, nienawiści, żądzy) fire, fervor.

7. przen. (= żar) heat.

8. przen. (= rumieniec) blush.

9. przen. (= łuna) glow.

- języki ognia tongues of fire

- rozpalić/podsycić/zgasić ogień to make/feed/extinguish a. put out a fire

- dołożyć a. dorzucić do ognia to fuel/stoke a fire

- ogień ogarniał niemal całą wioskę the fire spread almost over the entire village

- spowodować a. zaprószyć ogień w czymś to set sth on fire, to set fire to sth

- szopa zajęła się ogniem the shed caught fire

- rozpalić ogień to light a. make a bonfire

- wieczorem siedliśmy dookoła ognia i śpiewaliśmy piosenki at night we sat around a bonfire and sang songs

- ognie fajerwerków flares of fireworks

- mówić/śpiewać z ogniem to speak/sing with passion

- na tę uwagę ogień uderzył jej na twarz the remark brought a blush to her face

- ogień leje się z nieba heat is beating down from the sky

- zamachowcy otworzyli ogień the assassins opened fire

- rozpocząć/przerwać ogień to open/cease fire

- być/znaleźć się w ogniu to be/come under fire

- na linii ognia in the line of fire

- ognia! fire!

- ogień krzyżowy crossfire

- dostać się w krzyżowy ogień to get caught in the crossfire

□ zimne ognie sparklers

- ogień zaporowy Wojsk. barrage

■ krzyżowy ogień pytań cross-examination

- wziąć kogoś w krzyżowy ogień pytań to cross-examine sb

- strzec się a. unikać kogoś jak ognia to avoid sb like the plague

- dać komuś ognia (wystrzelić) to fire away; (podpalić papierosa, cygaro) to give sb a light

- czy mógłby mi pan podać ognia? could you give me a light?

- dolać oliwy do ognia to add fuel to the fire a. flame, to make things worse

- gotować na wolnym ogniu to cook over low heat

- igrać z ogniem to play with fire, to skate on thin ice

- na pierwszy ogień (na początek) to start with

- na pierwszy ogień wyremontuje mieszkanie to start with, he’ll do up his flat

- iść a. posłać kogoś na pierwszy ogień to go send sb to the front line

- ogień i woda a. ogień z wodą (as different as) chalk and cheese, worlds a. poles apart

- pójść a. skoczyć za kimś w ogień to go through fire and water for sb

- słomiany ogień a ten-day wonder

- stanął w ogniu a. w ogniach his colour heightened

- upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu to kill two birds with one stone

- wyciągać a. wyjmować dla kogoś/za kogoś kasztany z ognia to pull sb’s chestnuts out of the fire

- wziąć kogoś w dwa ognie to catch sb in a crossfire a. between two fires

- wzięty w dwa ognie, wyznał wszystko caught between two fires, he confessed everything

- nie ma dymu bez ognia przysł. there’s no smoke without fire, where there’s smoke, there’s fire przysł.

- gryzący/gęsty dym acrid/thick smoke

- kłęby dymu clouds a. billows of smoke

- słup dymu a column a. pillar of smoke

- dym ogniska bonfire smoke

- dym papierosowy a. z papierosa cigarette smoke, smoke from a cigarette

- zaciągnąć się dymem to inhale smoke from a cigarette

- z komina bije a. unosi się dym smoke is coming a. rising from the chimney

- pójść z dymem [budynek, las, plany, nadzieje] to go up in smoke także przen.

- rozwiać się jak dym [marzenia, plany] to go up in smoke przen.

- puścić coś z dymem to send sth up in smoke

- □ dym bojowy Wojsk. smokescreen

■ ani dymu, ani popiołu po nim he vanished in a puff of smoke

- iść a. walić do kogoś jak w dym pot. to go straight to sb

- nie ma dymu bez ognia przysł. there’s no smoke without fire; where there’s smoke, there’s fire

* * *

* * *

1. smoke; gęsty/gryzący dym thick/acrid smoke; kłęby/chmury dymu puffs/clouds of smoke; dym maskujący wojsk. smoke screen; przeszkadza mi dym z papierosa cigarette smoke bothers me; pójść z dymem go up in smoke; puścić coś z dymem send sth up in smoke; iść jak w dym go like a shot.

2. arch. homestead.

dym [dɨm] < gen -u> m

Rauch m, Qualm m

nie ma \dymu bez ognia kein Rauch ohne Flamme

iść do kogoś jak w \dym ohne Zaudern zu jdm gehen

pójść z \dymem in Rauch [und Flammen] aufgehen

puścić coś z \dymem etw in Rauch [und Flammen] aufgehen lassen

ogień [ɔgjɛɲ] < gen ognia> m

1) ( płomienie) Flammen fPl

gotować na wolnym ogniu auf kleiner Flamme kochen

2) ( pożar) Feuer nt, Brand m

3) (pot: do zapalenia papierosa)

ma Pan \ogień? haben sie Feuer?

4) ( zapalony stos, ognisko) Lagerfeuer nt

5) (pot: zapał) Feuer nt

6) ( strzały) Beschuss m, Feuer nt

ognia! mil Feuer!

przerwać \ogień! mil Feuer einstellen!

7) gry

w dwa ognie eine Art Handballspiel

8) nie ma dymu bez ognia ( przysł) wo Rauch ist, [da] ist auch Feuer ( prov)

\ogień namiętności das Feuer der Leidenschaft

krzyżowy \ogień pytań Kreuzverhör nt

iść na pierwszy \ogień als Allererste[r] etw tun

słomiany \ogień Strohfeuer nt

sztuczne ognie Feuerwerk nt

zimne ognie Wunderkerzen fPl

bać się kogoś jak ognia jdn fürchten wie der Teufel das Weihwasser ( fam)

igrać z ogniem mit dem Feuer spielen

skoczyłby dla niej w \ogień er würde für sie durchs Feuer gehen

stanęła w ogniu die Glutröte stieg ihr ins Gesicht, sie wurde feuerrot

upiec dwie pieczenie na jednym ogniu zwei Fliegen mit einer Klappe schlagen ( fam)

wpaść jak po \ogień auf einen Sprung vorbeikommen

dostać się między dwa ognie zwischen die Fronten geraten